Om gemeenten, UWV en de Sociale Verzekeringsbank meer mogelijkheden te geven om af te kunnen zien van een terugvordering van een uitkering is er een initiatiefwet gemaakt: de Wet maatwerk bij terugvordering. De initiatiefwet is een initiatief van de Tweede Kamerleden Don Ceder, Anne-Marijke Podt, Hilde Palland, Senna Maatoug, Bart van Kent en Barbara Kathmann. Het doel is het doorvoeren van wijzigingen in o.a. de Participatiewet, de Werkloosheidswet (WW), de Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) en de Algemene kinderbijslagwet. Kortom, alle wetten die een inlichtingenplicht kennen.

De initiatiefnemers van mening dat de Wet Boeten, maatregelen en terug- en invordering sociale zekerheid uit 1996 en de Fraudewet te ver zijn doorgeschoten in de nadruk op fraudebestrijding, met onbedoelde neveneffecten als gevolg. Op dit moment zijn bestuursorganen zoals UWV en gemeenten verplicht om bij schending van de inlichtingenplicht geld terug te vorderen. Het maakt daarbij niet uit of iemand opzettelijk fraudeert, per ongeluk een fout maakt of als de uitkeringsverstrekker teveel uitbetaalt.

De instantie die de uitkering verstrekt moet in alle gevallen en naar de letter van de wet het teveel betaalde bedrag terugvorderen. Hoewel het uitgangspunt – het voorkomen van fraude en het wegnemen van een lonend effect van fraude – begrijpelijk is, leidt dit in te praktijk tot onwenselijke situaties. Met de huidige regels kan een kleine fout uitmonden in grote (financiële) problemen voor mensen met een uitkering. Deze nieuwe wet moet dan ook leiden tot ruimte voor maatwerk wat volgens de Tweede Kamerleden een belangrijkste stap is in het terugbrengen van de menselijke maat in de sociale zekerheid.

De internetconsultatie van de initiatiefwet is deze week gestart en staat open tot 27 april 2022.